کوهسرخ کاشمر

کلاته سوراخ سنگ در ۹ کیلومتری روستای اوندر کوهسرخ از توابع شهرستان کاشمر واقع شده است. روستای اوندر در 35 کیلومتری شمال کاشمر و 95 کیلومتری جنوب نیشابور واقع گردیده است و بخش مهمی از ارتفاعات کوهسرخ را شامل می گردد. دسترسی به منطقه مورد نظر از طریق جاده آسفالته کاشمر- نیشابور امکان‌پذیر است، اما با توجه به ارتفاعات موجود، بیشتر نقاط آن صعب العبور و فاقد راه های ماشین رو می باشد. اقتصاد منطقه کوهسرخ عمدتا متکی بر کشاورزی و صنایع وابسته به آن و دامداری می باشد. منطقه به علت کوهستانی بودن و برخورداری از نزولات جوی دارای آب و هوای معتدل می‌باشد.

پدیده شگرف فرسایش بلوک های عظیم گنکلومرایی باعث ایجاد شکاف‌هایی در این دیوار عظیم گشته است که مبنای وجه تسمیه سوراخ سنگ می باشد.. این چشم‌انداز زیبا متشکل از کنگلومرا های با سیمان سخت، جورشدگی ضعیف و اجزای گرد شده همراه با میان لایه های ماسه سنگ (آرکوزلیتیکی) با لایه بندی متوسط قرمز تیره می‌باشد.. اجزای آن از 2 میلیمتر تا قطعه های بسیار درشت ولکانیکی (آندزیت)، ماسه سنگ های قرمز تیره، توف و سنگ آهک با سیمان آواری می‌باشد. سن این تشکیلات مربوط به الیگوسن بالایی تا الیگومیوسن است. 
دیگر پدیده طبیعی موجود در کلاته سوراخ سنگ وجود دو چشمه آب است که با فاصله حداکثر 1کیلومتر از هم قرار دارند. چشمه آب سرا در محل دیوار کنگلومرایی، در 8 کیلومتری اوندر و ابتدای کلاته سوراخ سنگ جاری است و قسمت اعظم آب آن توسط سیستم لوله‌کشی جهت تامین آب شرب به روستا منتقل می‌شود. دومین چشمه معروف به گرگ چشمه است که دقیقا در محل دره ایجاد شده در دیواره کنگلومرایی جاریست. اهالی روستا اغلب برای تامین آب مصرفی دام‌ها از این چشمه استفاده می‌کنند.
در برخی مناطق بر اثر فعالیت گسل ها و فرسایش، بخش‌هایی از کوه ریزش نموده و قطعات عظیمی از کنگلومرا در پای کوه و روی هم به صورت واریزه انباشته شده‌اند که باعث ایجاد جلوه هایی بی‌نظیر شده‌اند. از دیگر زیبایی‌های این منطقه دود کش‌های جن می‌باشند که بر اثر فرسایش در ارتفاعات مشرف به جاده خاکی در واحدهای کنگلومرایی؛ با ارتفاع بیش از 20 متر دیده می‌شوند.

اقتباس از: پرورش، محبوبه (۱۳۸۶) و طبسی سمیرا (۱۳۹۸)